کتاب بیست

روزی روزگاری فوتبال
همه چیز از همان روی جلد کتاب شروع می شود؛ عکسی از تیم ملی فوتبال ایران در 1343. بازیکن ها، روی تصویر خودشان را امضا کرده اند. امضای بعضی پïررنگ تر است و راحت تر به چشم می آید و بعضی امضاهای دیگر آن قدر کم رنگ است که باید حسابی دقت کنیم تا دیده شوند. قرار است تیم ایران روبه روی تیم ملی هندوستان بازی کند. همین جور که به کتاب نگاه کنید، می شود «مهراب شاهرخی»، «حمید شیرزادگان»، «عزیز اصلی»، «همایون بهزادی» و «جلال طالبی» را به سرعت تشخیص داد و باید اهل فوتبال باشید و عکس ها و مجله های قدیمی را بارها ورق زده باشید تا «مصطفی عرب» را هم بشناسید، یا «منصور امیرآصفی» را در این عکس تشخیص دهید. تقصیر کسی نیست. تقصیر شما هم نیست. 43 سال از عمر این عکس گذشته است و این یعنی یک عمر که در آن می شود عاشق فوتبال شد و کفش های فوتبال را پوشید و در زمین چمن بازی کرد و بعد از بازی های مختلف جهانی و باشگاهی، فوتبال را بوسید و کنار گذاشت. به همین سادگی. تقصیر کسی نیست اگر خواننده ای که این داستان را دست می گیرد، همه آنهایی را که عکس شان روی جلد «آذر و امجدیه» آمده، نمی شناسد. مگر در این سال ها خاطره های خوش فوتبال ایران را چندبار مرور کرده اند و چند کتاب واقعاً خواندنی درباره این محبوب ترین ورزش در ایران نوشته اند؟ این خاطره های خوش، آن قدر کم تعریف شده اند که کم کم دارند فراموش می شوند.

 روایت زندگی تودرتوی شهری
اگر رمان را محصول پیچیدگی های دنیای مدرن و شهری بدانیم، به تبع آن داستان کوتاه نیز روایتگر لحظاتی از این فرآیند پیچیده و تودرتو خواهد بود. در این مناسبات همه چیز می تواند رنگی از نگاه شخصی داشته باشد، چرا که هرکس با نگاه خود به دنیای هزارتووار می نگرد. اما آنچه که در همه این نگاه های متفاوت یکسان است، روایت نوعی پیچیدگی است که انگار نویسنده را از آن گریزی نیست.

کتاب «لاکان ـ هیچکاک‏» اثر اسلاوی ژیژک با ترجمه و ویراستاری مازیار اسلامی از سوی انتشارات ققنوس در شمارگان 1100 نسخه و 384 صفحه منتشر شد.
کتاب حاضر که برای نخستین بار در دهه 1980 در فرانسه چاپ شده یکی از نخستین دستاوردهای مکتب روانکاوی اسلوونی است.
این کتاب مجموعه مقالاتی است که از سوی لیلا ارجمند، امید مهرگان، امید نیک فرجام، مازیار اسلامی و شهریار وقفی‌پور ترجمه شده است. نام اصلی کتاب «آنچه می‌خواستید درباره لاکان بدانید اما جرات پرسیدنش از هیچکاک را نداشتید» بود که به خاطر طولانی بودن به عنوان جدید «لاکان ـ هیچکاک» تغییر یافته است. مکتب روانکاوی اسلوونی که می‌توان به شکلی فشرده آرایشان را در این کتاب دید واجد مختصاتی است که آن را از دیگر سنت‌های لاکانی مجزا می‌کند.
هنگام ظهور مکتب اسلوونی دو قرائت از لاکان در فرانسه رایج بود. قرائت نخست از آن ژاک آلن میلو بود که بر مفهوم «امر واقعی» در واپسین مرحله فکری لاکان تاکید داشت و آن را به عنوان مفهومی می‌خواند که در برابر «امر نمادین» مقاومت می‌کند.
قرائت دوم هم متعلق به لویی آلتوسر بود که تفسیری مارکسیستی از لاکان ارائه می‌کرد و معتقد بود روانکاوی لاکان سوژه‌ای را طرح می‌ریزد که با ماتریالیسم تاریخی مارکس قابل قیاس است. کتاب حاضر از سه بخش با عناوین، مضامین، فیلم‌ها و جهان هیچکاک منتشر شده است. اهمیت کتاب حاضر صرفا به قرائت متفاوتش از لاکان در مفهوم عام محدود نیست. در حوزه نظریه روانکاوی فیلم نیز این کتاب و البته دیگر نوشته‌های اسلاوی ژیژک انقلابی عظیم است. نظریه روانکاوی فیلم، نظریه‌ای مسلط در دهه 1970 است که پایگاه نظری آن مجله اسکرین و نویسندگانی همچون کالین مک کیب، لارا مالوی، استیفن هیث و ماری آن دوان هستند.

 رمان‌نویس، منتقد، روزنامه‌نگار و مفسر سیاسی معروف قرن بیستم که پشت نام مستعار جورج اورول پنهان شده بود، اریک آرتوربلر است. اریک یا آن‌طور که دنیا او را می‌شناسد، جورج در 25 ژوئن 1903 در هندوستانی که زیر سلطه انگلستان بود به دنیا آمد. یک‌ سال بعد مادرش او و خواهر بزرگترش را به انگلستان برد و از 6 سالگی به مدرسه فرستاد. جورج شاگرد زرنگی بود و توانست بورس تحصیلی بگیرد و به کالج ایتون برود، جایی که آلدوس هاکسلی استاد زبان فرانسه‌اش شد

انسانی زاده شده در سرزمین رنج ودرد که هر آنچه را برای خودش می خواهد برای دیگران نیز آرزو می کند. با ستم و انسان ستیزی و بیداد و استبداد سر ستیز دارد و برای زندگی بهتر و زیست انسانی تر مبارزه می کند. ازسیپریسک - کند وکاوهای یک ذهن پرسش گر

      *خانم پانولافاکس، نویسنده­ای از امریکای لاتین است که کتاب هایش پس از ده سال توسط دبلیو نورتون معرفی شد. آثار منتشر شده از او عبارتند از: شخصیت­­های ناامید، جزیره­ی میمون ها، بادغربی، دهکده­ای کنار دریا، قصه­ای برای پیشکار و...
از آثار مشهور او، کتاب برده­ی رقصان است که در سال 1973، برنده­ی جایزه­ی نیوبری شد و دیگری نیز، جایز? آنربوک نیوبری برای داستان گربه­ی یک چشم می باشد در سال-1984- ا و یک خانم معلم است. نمی‌دانم کسی که یک وقتی دربه‌در نبوده چه طور می‌تواند چیزی را بفهمد؟  پائولا فاکس در بچگی به ندرت بیشتر از یک سال در جایی زندگی کرده.  کارهای مختلفی را هم تجربه کرده است. یک وقتی مدل بوده. از بچگی دوست داشته بنویسد و جور نمی‌شده تا اینکه بالاخره معلم می‌شود و داستان‌های زیادی می‌نویسد و برای برده رقصان برنده‌ی جایزه‌ی هانس کریستین آندرسن هم می‌شود.
داستان برد? رقصان، مربوط به دوران سیاهِ نژادپرستی سیاه و سفید در امریکاست و شخصیت داستان حول محور جیسی پسر نوجوانی است که با مادر و خواهر خود در خانه­ی فقیر و کهنه­ای زندگی می­کند و راه درآمدشان از خیاطی کردن مادر برای سفارشات لباس­هایی است که زنان ثروتمند نیو اورلئانی درخواست می کنند.
 جیسی، که به سفارش مادر از  عمه آگاتا، تنها خویشاوند پدری­اش، چندین شمع قرض گرفته، در راه برگشت به خانه توسط دزدان دریایی و برده فروشان دزدیده می­شود و پس از هوشیاری خود را در کشتی حمل برده­ها می­یابد و این گونه سفر سخت و تحقیرآمیز دریایی خود را همراه با مشکلات فراوان تجربه می کند.

«جسی! رنگت مثل گچ سفید شده! چه اتفاقی افتاده؟»
فریاد زدم : «کاش استوات مرده بود.»
 پرویس گفت:«ولی او مرده. او سال‌است که مرده. همزادش در هر کشتی وجود دارد! شخصی از او عروسک‌هایی می‌سازد و روی آن‌ها باروت می‌پاشد و دزدانه راهی باراندازها می‌شود و عروسکی در هر کشتی قرار می‌دهد. موقعی که کشتی به دریا می‌رود، عروسک بزرگ می‌شود و رشد می‌کند تا اینکه درست به شکل یک دریانورد در می‌آید و در میان کارکنان کشتی جای می‌گیرد و هیچ کس از او عاقل‌تر نیست. تا این‌که دو هفته‌ی بعد یکی از کارکنان به دیگری می‌گوید: « او مرده نیست؟ شخصی که در کنار سکان ایستاده است؟» و دیگری می‌گوید: «من هم همین فکر را می‌کردم. کسی در کشتی مرده.»
***
-         هی جسی! تو متوجه نیستی، انگلیسی‌ها دوست دارند ما را تحریک کنند. چون دیگر به آن‌ها تعلق نداریم.
-         ولی آنها برده‌داری را در کشور خودشان غیر قانونی اعلام کرده‌اند!
پرویس دستی به چانه‌اش مالید و چشم‌هایش را تنگ کرد. با عقیده‌ی راسخی گفت: «مطمئن باش، اگر چیز پرسودتری پیدا نمی‌کردند علیه برده‌داری قانون صادر نمی‌کردند. ولی حالا می‌بینی! آخر سفر چیزی هم گیر تو می‌آید!»

زن فقیری که تازه یک سفارش خیاطی گرفته،  پسرش را می‌فرستد که از عمه‌شان چندتا شمع نصفه قرض کند. جسی شیطان است و دور از چشم مادر گاهی به بازار برده‌فروش‌ها سر می‌زند و برایشان فلوت می‌زند و چندرغازی کاسبی می‌کند. هنرنمایی‌هایش چشم کارکنان یک کشتی قاچاق برده را گرفته. موقع برگشتن می‌دزدنش و  سفر شروع می‌شود. وظیفه‌ی او رقصاندن برده‌هاست. برده‌هایی که اگر نمرده‌اند لابد به خاطر حیرت و گیجی‌شان است.  

رمان کشف جدیدی است متعلق به دوران جدید و آنگونه که گفته اند به کاوش در باب همة وجوه مختلف زندگی می پردازد و کشف و نمایش متفکرانه وجوه مختلف زندگی راهی است که با سروانتس آغاز شد و پس از او به دست متفکران و رمان نویسان بزرگ ادامه یافت. مارسل پروست در پی وصف «زمان از دست رفته» عمر خود را سپری کرد. «داستایوفسکی» میل به جنایت را تحلیل کرد و «تولستوی» در باب دلبستگی آدمی به خاک، صلح و جنگی که بر سر خاک خود با دیگران دارد ما را به فکر وادار کرد. «توماس مان» خواننده را به «کوهِ جادویی» رهنمون شد که مرز میان افسانه و واقعیت و خواب و بیداری و عقل و جنون در آن مخدوش و لغزنده است. و «هریت بیچراستو» ما را به «کلبه عمو تام» برد تا درد استخوان¬سوزِ بردگی و بردگان مظلوم را با همه وجود احساس کنیم.
با این وصف، تخیل سروانتس و گشودن دنیای شگفت انگیز رمان، گشایش راه جدیدی است برای شناخت وجوه تو در تو و پیچیده زندگی آدمی، راهی که نهایت آن جهانی است که به «جهان کافکایی» شهرت دارد. و آنچه در ذهن و زبان جهان کافکایی برجستگی دارد، ماهیتِ مکشوف و صریح قدرت است که همواره در طول تاریخ فاجعه ها و تراژدیهای بزرگی خلق کرده است و تراژدی قدرت در زمان ما با پیشرفتهای شگفت¬انگیز علم و تکنولوژی و بسط نفسِ پرهوس انسانِ امروز ، عظیم تر، ویرانگرتر و دهشت انگیزتر از همیشه است.
اشاره من به سروانتس و جهان کافکایی از آن رو است که قدرت در این جهان از خیلی جهات با جهان امروز تطبیق می کند و علاقمندم با اشاره به این واقعیت تلخ، اظهار امیدواری کنم که فرزندان پیوریتن ها با تأمل در اوضاع روزگار و توجه به امکانات خود به عهد با نیاکان بازگردند و در تغییر جهان نا امن و پرهراس کنونی به سوی جهانی که در آن صلح و عدالت و پیشرفت توأم با معنویت و اخلاق حاکم است گام پیش نهند و ابتکار عمل را از قدرتمندان سودپرست و مغرور بگیرند.
باری، قدرت در جهان کافکایی، قدرتی است معطوف به خود و برخلاف آنچه در سطح زبانِ سیاسی صادق است که قدرت در صدد به دست آوردن چیزی و تسلط بر جایی است، این قدرت نمی خواهد چیزی را به دست آورد و اگر دقیق تر بنگریم میان آنچه به اصطلاح اهداف سیاسی یا اقتصادی برای اعمال و اجرای قدرت نامیده می شود، باحقیقت وجودی قدرت فاصله زیادی وجود دارد.
قدرت در روزگار ما بی مقصد، بی مسؤولیت و حتی بی خواست و آرزو است. قدرت چیزی جز خود را نمی خواهد و قدرتی که در پی دستیابی به قدرت است، مصداق بارز نهیلیسم است و این است فاجعه بزرگ روزگار ما که در جنگ ها، اشغال ها، آوارگی انسان ها، پایمال کردنِ حق و حقوق ملتها و ترور و خشونت تجلی می کند و این است راز و رمز مصیبتی که در اثر استخدام علم، هنر و دین توسط قدرت و اشتهای سیری¬ناپذیر قدرتهای ریز و درشت روزگار ما برای استیلا بر آنچه آن را «غیرخودی» و «دیگری» می دانند نصیب ما شده است و جهان ما را ناامن و از نعمت محبت و همدلی محروم کرده است.
اگر قدرت نظامی متکی بر سیستم اطلاعاتی و توان علمی و اقتصادی و فنی، جهان را تهدید می کند و اگر تروریست ها همه جای جهان را نا امن کرده اند، به دلیل شکست تفکر امروز در معطوف ساختن قدرت به امر انسانی و اخلاقی است و قدرتی که طالب قدرت است موجب و موجد نهیلیسمی است که حیات مادی و معنوی زمان ما را تهدید می کند و این امری است برخلاف آنچه تمدن آنگلو- آمریکن در آغاز ظهور خود خواستار آن بود.
از زمان سروانتس تا به امروز فکر اخلافی و اجتماعی تحولات گوناگونی پیدا کرده است.
تخیل سروانتس و رمان دن کیشوت گرچه سرشار از جنگ و مبارزه است، اما پا به پای جنگ¬آوران، عاشقان دلسوخته ای حضور دارند که هنوز گردی از معصومیت قرون وسطی بر چهره دارند. راهی که زمان دن کیشوتِ سروانتس تا کتاب «1984» جرج اورول پیموده است، راهی پر فراز و نشیب است که تمامی آن را نمی توان در این مجال تنگ تصویر کرد.

استوو، هریت ییچر Stowe, Harriet Beecher بانوی داستان­نویس امریکایی (1811-1896) استوو دختر کشیشی پروتستان بود و در محیط تعصب­آمیز و خشک مذهبی پرورش یافت. در 1832 با پدرش که رئیس مدرسه الهیات بود به سین سیناتی رفت و به تدریس پرداخت و در 1836 با یکی از استادان و روحانیان همکار پدرش به نام کالوین استوو Calvin Stowe ازدواج کرد و صاحب شش فرزند شد. تجربه­های خود را در این سفر در کتاب گل پامچال The Mayflower در 1843 انتشار داد. هریت استوو که شاهد زندگی مشقت­بار دهقانان برده در کشتزار بود و قانون سخت و ظالمانه 1850 درباره غلامان فراری نیز بیش از پیش نفرت او را برانگیخته بود، بر آن شد تا احساس همدردی و شفقت و عقیده ضدبردگی خود را به صورت کتابی عرضه کند. پس کلبه عمو توم Uncle Tom’s Cabin را ابتدا به صورت پاورقی و پس از آن در 1852 به صورت کتاب انتشار داد که جنجال فراوان برپا کرد. در این داستان، فرار غم­انگیز و پیروزمندانه زن جوان دورگه­ای با کودکش، یعنی عمو توم که نمونه بارز تیره­روزی غلامان بود، ترس و تشویش او از جدایی از خانواده­ای که سالها به آنان خدمت کرده و به سبب ورشکستگی به دلال خرید و فروش غلامان سپرده شده بود، از این خانواده به آن خانواده رفتن و به دست ارباب ستمکاری افتادن که او را زیر شلاق به حال مرگ می­انداخت و همه حوادث دیگر به طور مشروح نقل شده است که گرچه اربابانی را که با غلامان خود رفتاری انسانی داشتند به خشم آورد، در جامعه نفوذ فراوان یافت. قدرت خلاقیت و استعداد تنظیم وقایع داستان، خاصه حس انسان­دوستی که در سراسر کتاب به چشم می­خورد، موجب پیدایش جنبشهای ضدبردگی شد و نویسندگان را بر آن داشت تا به پیروی از هریت استوو که اولین بار جرأت مطرح ساختن چنین موضوعی یافته بود، کتابهایی بنویسند. انتشار کتاب کلبه عمو توم در تاریخ رمان­نویسی امریکا واقعه مهمی به شمار آمد و خانم استوو را مشهورترین رمان­نویس زمان ساخت. کتاب به بیست و سه زبان ترجمه شد و میلیونها نسخه از آن به فروش رسید و نمایشنامه­هایی از آن اقتباس شد که با پیروزی بسیار در همه ایالتهای امریکا و در تئاترهای بزرگ و کوچک مدتها برصحنه ماند. هریت استوو پس از انتشار کتاب کلبه عمو توم دو سفر پیروزمندانه به اروپا کرد و رساله­هایی در جواب منتقدان کتاب خود نوشت، همچنین به انتشار کتابهای تربیتی دست زد. از جمله در 1870 کتابی درباره لرد بایرون که به روابط نامشروع با نزدیکان متهم شده بود، کناب به نام انتقام خانم بایرون Lady Byrion vindicated را انتشار داد. استوو در 1856 رمان دیگری درباره بردگان به نام درد Dred منتشر کرد که اگرچه در آن با دقت بسیار از مدارک و اسناد استفاده کرده بود، محبوبیت داستان کلبه عمو توم را به دست نیاورد. کتاب مردم شهر قدیم Oldtown Folks (1869) بر مبنای خاطرات کودکی شوهر هریت در ماساچوست قرار گرفته بود. هریت استوو کتابهایی نیز درباره جامعه بزرگ و جامعه روحانی و متعصب نیوانگلند انتشار داد که بینش دقیق و وصف هوشیارانه او را نشان می­دهد. از کتابهای معروف او کتاب خواستگاری کشیش The Minister’s Wooing است در 1859. هریت استوو پس از جنگهای داخلی در فلوریدا اقامت کرد و دوره پیری طولانی خود را در این شهر گذراند. کتاب مردم پوگانوک Poganuc People در 1878 در این شهر منتشر شد که خاطرات کودکی نویسنده را در بر داشت.
زهرا خانلری . فرهنگ ادبیات جهان . خوارزمی

اسماعیل کاداره، سرشناس ترین شاعر و رمان نویس آلبانى  مجموعه آثار پرفروشى همچون «آوریل شکسته»، «گل هاى بهارى، یخبندان بهارى» و «انجمن شاعران مرده» را به رشته تحریر درآورده است.
کاداره که در سال ???? در شهر کوهستانى «Gjirokaster» متولد شد معروفترین شاعر و رمان نویس آلبانى است اما از سال ???? که فرانسه به او پناهندگى سیاسى اعطا کرد در این کشور بالکان زندگى نکرده است. او نخستین رمان خود با نام «انجمن شاعران مرده» را در سال ???? منتشر کرد که با استقبال مواجه شدو از آن زمان در بیش از ?? کشور مختلف به چاپ رسید. این کتاب در ایران نیز چند سال پیش از سوى نشر فکر روز منتشر شده است.
رمان برنده نوبل کاداره تحت عنوان «کنسرت» در فضاى جدایى سیاسى آلبانى کمونیستى از حامى دیرینه خود «چین» مى گذرد در حالى که دیگر رمان معروف او به نام «اهرام ثلاثه» در مصر باستان اتفاق مى افتد. او همچنین در مورد مردم منطقه بالکان در رمان «مرثیه اى براى کوزوو» که در سال ???? به چاپ رسید به تأمل پرداخته است و به شرح حال آنان روى آورده است.
از مهم ترین آثار اسماعیل کاداره می توان به رمان ژنرال ارتش مرده اشاره کرد که در سال 1963 منتشر شد.
این رمان درباره ژنرالی ایتالیایی است که در زمان جنگ جهانی دوم ماموریت دارد جنازه سربازان ایتالیایی را که در آلبانی کشته شده اند ببرد.
اسماعیل کاداره از مشهورترین نویسندگان نیمه دوم قرن بیستم به شمار می رود که کتاب هایش تاکنون به 50 زبان ترجمه شده است.
آثار کاداره در اقصی نقاط جهان منتشر می شود و وی به دلیل نوشتن رمان های ژنرال ارتش مرده ، چه کسی دورنتین را بازآورد ، آوریل شکسته ، زمستان سخت از شهرت به سزایی برخوردار است.
اسماعیل کاداره در عرصه های مختلف ادبیات (شعر ، داستان کوتاه ، رمان ، نمایشنامه ، ترجمه و نقد) فعالیت داشته و تاکنون چند بار برای دریافت جایزه نوبل ادبی نامزد شده اما به خاطر رویکردهای سیاسی اش همواره از دریافت آن محروم شده است.
اغلب رمان های این نویسنده آلبانیایی تبار به زبان فارسی ترجمه شده است.

 ساحت های فاجعه بار زندگی و مرگ
(نمیدانست به کدام سو برود. گاهی در راه عوضی وقتش را تلف میکرد و گاهی بطور غیر عادی به راهی که از آن گذشته بود باز میگشت. شک به اینکه راه درست را نمیرود هر زمان بیشتر عذابش میداد. آخرالامر این احساس به او دست داد که دیگر تا پایان این یک مشت روزی که برای او- این زائر بینوای کره ماه- در ماه آوریل بی سروته مانده است پیوسته راه را عوضی می رود)
رمان «آوریل شکسته»، داستانی که در اوایل قرن بیستم رخ می دهد، ما را به قرون وسطی می برد، به فلات های مرتفع آلبانی که در آن کوه نشینان هنوز در چنبره رسوم و قیودی انعطاف ناپذیر به سر می برند که گرچه ضمانت اجرایی ای جز سنت و عرف ندارد، تخطی از آنها فرد را برای همیشه از جرگه جماعت بیرون می راند؛ اسماعیل کاداره با کشف ارزش های ادبیات اساطیری یونان و تأمل بر ژرفای ویژگی های اندیشه و تخیل نویسندگانی چون شکسپیر از یک سو و با درک غنا و قوت های بی بدیل افسانه های سرزمین شگفت آلبانی از دیگر سو، علاوه بر «آوریل شکسته»، رمان های دیگری نوشت که درونمایه آثار او را در طیفی گسترده از عمق فرهنگ و سنت های کشورش نشان داد.